Bộ Tài chính vừa công bố dự thảo Luật Quản lý thuế sửa đổi, trong đó đề xuất loại bỏ hình thức thuế khoán vốn áp dụng nhiều năm qua cho hộ và cá nhân kinh doanh. Thay vào đó, tất cả sẽ phải tự kê khai và nộp thuế dựa trên doanh thu thực tế, áp dụng cho cả kinh doanh trực tiếp và qua sàn thương mại điện tử.
Theo dự thảo, hộ và cá nhân kinh doanh sẽ kê khai thuế theo tháng, quý, năm hoặc từng lần phát sinh nghĩa vụ. Ngay cả khi doanh thu không đủ ngưỡng chịu thuế, họ vẫn phải kê khai doanh thu thực tế để cơ quan thuế quản lý. Riêng với các sàn thương mại điện tử có chức năng thanh toán, Bộ Tài chính quy định rõ trách nhiệm khấu trừ, kê khai và nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh trên nền tảng.
Việc chuyển đổi này nhằm minh bạch hóa hoạt động kinh doanh, hạn chế thất thu ngân sách, đồng thời khuyến khích các hộ nhỏ lẻ chuyển sang mô hình doanh nghiệp chính thức. Bộ Tài chính cũng bổ sung quy định hộ, cá nhân phải hoàn thành nghĩa vụ thuế trước khi thay đổi địa chỉ kinh doanh (trừ trường hợp thay đổi do hành chính) hoặc trước khi xuất cảnh nếu đang bị cưỡng chế nợ thuế.
So với quy định trước đây tại Thông tư 40/2021/TT-BTC và Nghị định 70/2025, nhiều hộ kinh doanh doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm được miễn toàn bộ thuế, còn nhóm dưới 1 tỷ đồng vẫn có thể lựa chọn thuế khoán đến hết 31-12-2025. Tuy nhiên, với dự thảo mới, cơ chế khoán sẽ bị xóa bỏ hoàn toàn để thống nhất quản lý dựa trên dữ liệu thực, phù hợp định hướng số hóa.
Một lãnh đạo Bộ Tài chính khẳng định: “Dự thảo hướng tới minh bạch hóa hệ thống thuế, xóa bỏ thuế khoán, yêu cầu kê khai theo doanh thu thực để đảm bảo công bằng và nâng cao hiệu quả quản lý.” Trong khi đó, một chuyên gia thuế độc lập nhận định: “Việc chuyển đổi có thể tạo thêm gánh nặng kê khai cho hộ kinh doanh nhỏ trong ngắn hạn, nhưng về lâu dài đây là bước đi tất yếu để hiện đại hóa quản lý thuế và phù hợp với xu thế thương mại điện tử.”
Dự kiến sau khi lấy ý kiến góp ý, Bộ Tài chính sẽ hoàn thiện và trình Chính phủ ban hành, kèm hướng dẫn chi tiết về phương pháp tính, hồ sơ kê khai và chế độ kế toán đơn giản dành riêng cho hộ, cá nhân kinh doanh. Đây sẽ là thay đổi lớn về cách quản lý thuế, buộc hàng triệu hộ kinh doanh phải thích ứng từ năm 2026 trở đi.
